İsrail ve Hamas’ın askeri kanadı olan El Kassam Tugayları ortasında 7 Ekim’den bu yana Şişli Escort devam eden çatışmalar şiddetini artırarak sürüyor
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan bölgede yaşanan gelişmeler ile ilgili TRT Haber’de dış siyaset gündemini kıymetlendirdi soruları yanıtladı
Bakan Fidan sorununun Türkiye için ehemmiyetine işaret Şişli Escort Bayan ederek 7 Ekim de başlayan krizin endişelendirici olduğunu belirtti
Hamas akınları İsrail’in 10 yıldır bölgede yürüttüğü siyasetlerin yanlışlığının bir delili
7 Ekim’deki krizi birçok ilgili etrafın geleceğini gördüğü ama üstünü Escort Şişli örttüğü bir kriz olarak niteleyen Fidan 7 Ekim’de başlayan taarruzları aslında İsrail’in bilhassa son 10 yıldır bölgede yürüttüğü siyasetlerin yanlışlığının bir kanıtı oldu İsrail’in Kendisi için geliştirdiği ulusal güvenlik sisteminin zafiyetlerini ortaya koymakla birlikte temel itibariyle diplomasi yoluyla ortaya koymaya çalıştığı yapının sistemin aslında bir başarısızlık projesi olduğunu da gösterdi dedi
Fidan Türkiye’nin İsrail’in komşularıyla barış yapıp Filistinlilerle 2 devletli tahlili kabul etmemesini stratejik yanılgı olarak gördüğüne işaret ederek Biz biliyorduk ki bu kriz bir yerden patlak verecek zira her ne kadar İbrahim Mutabakatları ile birtakım şeyler ilerliyor üzere gözükse de temel itibariyle mevzunun muhatabı olan Filistinlilere yönelik baskının zulmün daha sistematik daha yaygın ve daha sık hale geldiğini gördük diye konuştu
İsrail intikam arayışında
İsrail’in 7 Ekim’de çok büyük kayıp verdiğine ve bu kaybın telafisini barışta değil intikamda gördüğüne işaret eden Fidan şu sözleri kullandı
Bu misillemeyi yaparken sivil nüfusa dikkat etmemesi onların alt yapısını üst yapısını her türlü formda bombalaması ve toplu cezalandırma yolunu tercih etmesi insanlık için şu anda aslında çok önemli bir kaygı kaynağı olması gerekiyor Bizim ülke olarak ortaya koyduğumuz hal bunun hiçbir biçimde hiçbir hafifletici sebebe gitmeden mazeret getirmeden bir kriz olarak tanımlanması bir insanlık kabahati olarak nitelendirilmesi buna yönelik halin alınması ve buna öncelik etmektir
Fidan İsrail’in Gazze’nin kuzeyinden güneyine kadar belirli alanları boşaltılması gereken alanlar olarak nitelendirdiğini ve bunu savaş stratejisi olarak belirlediğini kaydederek Buna nazaran de çok yaygın bombalamalara girmiş durumda Şu anda bilhassa sivil nüfusun kuzeyde yaşadığı yerlerin büyük bir kısmı bombalanmış durumda 1 milyondan fazla insan güneye gitmiş durumda Beşerler güneyde kalmakla Mısır’a gitmek ortasında bir tercihe de zorlanıyorlar Bu da olayın öteki bir kriz boyutu diye konuştu
Türkiye’nin krizin bütün taraflarıyla temas içerisinde olmaya çalıştığını belirterek Gazze’deki krizin ateşkesle sona erdirilmesi insani yardım ve esir takası üzere kolaylaştırıcı ögeler hakkında çalışmalar olduğunu lisana getirdi
İsrail’in Gazze’deki askeri maksatlarına Amerikalılar da ortak oldu
Fidan bölgede güvenliği ve kalıcı barışı sağlayacak yapının öncülüğünün yapılması gerektiğine dikkati çekerek şunları söyledi
İsrail’in Gazze’deki askeri gayelere ulaşması için ortaya koyduğu gayrete Amerikalılar da şu anda ortak olmuş durumdalar Hem Amerikan Lideri’nin hem ulusal güvenlik yetkililerinin hem askeri makamların yaptığı değerlendirmelere açıklamalara baktığımız vakit görüyoruz ki Amerika bilhassa Gazze’ye yönelik operasyonlarda Hamas’a yönelik operasyonlarda İsrail ile bir arada hareket etme konusunda onu destekleme konusunda tam bir fikir birliği içerisinde
Bölgede yalnızca İsrail ve Hamas’ın değil Hizbullah üzere Filistin davasına müzahir öbür silahlı kümelerin olduğunun altını çizen Fidan Hizbullah’ın bir angajmana girmesi sonucunda Hizbullah tek başına kalacak durumda değil Bilhassa İran’a müzahir öbür kümeler Irak’taki Haşdi Sabi Suriye’deki milisler ve Yemen’deki Hutiler olmak üzere çok geniş bir yelpazede bu olayın beklenen tarafı olmaya hazır kümeler da var diye konuştu
Fidan farklı ülkelerin Türkiye’den çatışma bölgesindeki rehinelerin ve sivillerin kurtarılmasını istediğini ve bununla ilgili müzakerelerin sürdüğünü söz etti
Mısır’daki El Ariş Limanı’na giden çok sayıda insani yardım olduğunu ve Türkiye’den şu ana kadar 80 ton insani yardım gittiğini belirten Fidan Gazze’ye şimdi insani yardımın ulaştırılamadığını söyledi
Burada sistematik olarak uygulanan büyük bir palavra var
Fidan İsrail’in Amerika’nın ve Batı’nın şartsız takviyesini aldığını ve kendi gerçek sahici tutumunu ortaya koymak isteyen bölge ülkelerinin yıllardır baskı altına alındığını tabir ederek Bu ülkelerin alışılmış teker teker baskı altına alınmaları ufak teşvik edici maddi ve ticari bahislerle ve siyasi teşviklerle bunların siyasetlerini İsrail lehine kolaylaştırmaları yıllardır süregelen bir pratik dedi
Mevcut alaka ağının İsraillilere ve Filistinlilere barışı ve güvenliği getirmediğinin altını çizen Fidan Burada sistematik olarak uygulanan büyük bir palavra var ve bu palavranın artık açıkça tabir edilmesi ve gerçek olarak memleketler arası toplumun bu sıkıntıyı sahiplenip iki devletli tahlili mümkün kılması gerekiyor diye konuştu
Fidan kimlik siyaseti izleyen etrafları desteleyen yapıların ortaya koyduğu tutumdan kurtulmanın gerekliliğine işaret ederek Bu sarmalın içinden çıkmak için neler yapılmalı bunun arayışı içerisindeyiz Bunun da açıkçası diplomasiyle ilerletilebilecek çok önemli alanlarının olduğunu düşünüyoruz Gerek İslam İşbirliği Teşkilatı gerek Arap Ligi gerek Birleşmiş Milletler platformu Türkiye’nin aslında bu görüşlerini ilerletmesi için uygun ortamlar diye düşünüyorum dedi
Türkiye’nin Filistin’e bakışı
Türkiye’nin her iki tarafın da güvenliğini gözeten ve Filistinlilerin ihmal edilmiş haklarını geri veren bir görüşü olduğunu lisana getiren Fidan şu biçimde konuştu
Bölgede rastgele bir şantaja maruz kalmadan yahut kaldığı vakit da umursamadan ortaya koyabilecek bir durumda olduğumuz için bizim görüşümüz değerli Bilhassa Cumhurbaşkanımızın halini biliyorsunuz Sıkıntı Filistin problemi olduğu vakit sorun başka stratejik bahisler olduğu vakit ülkemizi bölgemizi milletimiz İslam dünyasını Türk dünyasını yakından ilgilendiren hiçbir mevzuda hiçbir dayatmayı hiçbir baskıyı hiçbir şantajı kabul etmiyor Artık bu bu türlü olunca sizin görüşünüz gerçek olarak paha görüyor
Fidan bölgedeki birçok ülkenin Filistin konusundaki gerçek tutumunu ortaya koyamadığını belirterek şu sözleri kullandı
Bunun nedeni her ülkenin kendi başına önemli sorunlarının olması siyasi sorunlar ekonomik sorunlar güvenlik sorunları ve bu bahiste Batıyla Amerika’yla bir türlü alışveriş içerisinde olmaları Doğal bunların kendilerine karşı bir manivela olarak kullanılması bir koz olarak kullanılması ve İsrail lehine hallerinin itilmesi bu ülkeler nezdinde yani yaralayıcı bir durum Fakat İsrail’in de bugüne kadar ortaya koyduğu politikayı da engellemeyen bir durum olarak karşılarına çıkıyor
İnançlarımızın ve hislerimizin niyetlerimizi daralttığı bir durumda değiliz
Türkiye’nin elini taşın altına sokmaya hazır olduğunu söyleyen Fidan şunları söyledi
Bu hususta biz bir irrasyonel site içerisinde değiliz stratejik hesaplarımızda bir yanlış hesaplamaya gitmiş değiliz İnançlarımızın ve hislerimizin niyetlerimizi daralttığı bir durumda da değiliz Biz son derece açık bir zihinle stratejik hesaplarımızı yaparak bölgedeki aktörlerin hegemonların ve devlet dışı öteki aktörlerin ne çeşitten etkileşimler içerisinde olduğunu görerek aldıkları bugüne kadar tarihî tutumları da göz önüne alarak bir çıkış içerisindeyiz
Fidan bölgedeki ülkelerin ve İslam dünyasının Türkiye’den farklı düşünmediğini lakin ortak hal sergilemede sorunlar olduğunu vurgulayarak Bugüne kadar çok önemli formda kınamalarımız oldu ve bu kınamalar çok fazla sonuç getirmedi dedi
İslam dünyası diplomatik platformları kullanarak insanlığı bu sarmaldan çıkartabilir
İslam dünyasının çaresizlik sarmalı içinde olduğunu söz eden Fidan Biz artık bu sarmaldan çıkılması gerektiğini düşünüyoruz Biz İslam dünyasının gerekli diplomatik platformları kullanması durumunda insanlığı da bu sarmaldan çıkartıcı bir uyarıcı misyonu oynayabileceğine inanıyoruz değerlendirmesinde bulundu
Fidan bedellere ve prensiplere dayalı siyaset üretiminin eksikliğine işaret ederek Batı için üretilmiş gerçeklik algısı Ukrayna’da bir hareketi desteklerken Filistin’de öbür bir hareketi destekliyor günün sonunda aslında birebir denklemin aşağı üst olduğu bir noktada iki taraf da Şayet Ukrayna için bir argüman getiriyorsanız birebir argümanı Filistin için de getirmeniz gerekiyor diye konuştu
Yapılan her hareketin güzel yahut makûs bir süreci tetiklediğini söyleyen Fidan Filistin probleminde Batı’nın hem kendine söylediği bir palavra var hem dünyaya söylediği bir palavra var o palavra üzerine de açıkçası önemli bir sistem kurulamaz yani giderek büyük bir kan kaybı da oluyor onu da görüyoruz tabirlerini kullandı
Refah Hudut Kapısı bombalandıktan sonra geçişler şu anda durmuş durumda
Fidan bir kısmı ikili asıllı ve Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti KKTC vatandaşı olan yaklaşık 700 kişinin çatışma bölgesinden tahliye talebi olduğunu belirterek şunları kaydetti
Krizin birinci 1 2 gününde bir ölçü vatandaşımızı tahliye etme imkanımız olmuştu hudut kapısı bombalanmadan evvel Mısır yetkilileriyle bir uyum içerisinde belirli ölçüdeki vatandaşımızı oradan çıkarmaya başlamıştık ancak Refah Hudut Kapısı bombalandıktan sonra geçişler şu anda durmuş durumda
Refah Hudut Kapısı’yla ilgili bir meseleye işaret eden Fidan İsrailliler hudut kapısının açılıp sivillerin oradan çıkmasını istiyorlar Mısırlılar ise insanların gelmesini değil içeriye insani yardımın girmesini istiyorlar Zira İsrail’in istediği Gazze’den mümkün olduğunca çok sayıda Filistinli sivili Gazze dışına itip geri kalan yerde çok daha rahat askeri operasyon yapabilmek değerlendirmesinde bulundu
Fidan bilhassa Mısır Ürdün ve Lübnan’ın Gazze problemiyle birlikte istikrarsızlaştırma riski içinde olduğunu söz ederek Türkiye olarak bu ülkelerin de istikrarsızlaştırılmasına karşı olduğumuzu söz ediyoruz dedi
Türkiye insanların dramı savaş üzerinden kredi kapma peşinde değil
Sınır kapısının ne vakit ve hangi kaidelerde açık olacağı konusunda İsrail ile Mısır ortasında müzakerelerin devam ettiğini lisana getiren Fidan bu bahiste Birleşmiş Milletler BM ve bölge ülkelerle ağır temas halinde olduklarını vurguladı
Fidan Türkiye’nin arabuluculuk çalışmalarında bulunduğunu sorunun herkese âlâ olacak şekilde çözülmesi gerektiğini belirterek şu değerlendirmeyi yaptı
Türkiye insanların dramı üzerinden bölgede yürüyen bir savaş üzerinden tırnak içinde bir kredi kapma peşinde değil Biz bunu ahlaki de bulmuyoruz esasen Bu mevzuda olağan bütün taraflarla konuşabiliyor olmanız lazım aşikâr bir ölçü diyalog kanalının daima açık olması lazım Biz her ne kadar diyelim İsrail’in siyasetlerine uygulamalarına sivil halka yönelik yaptığı zulme karşı çıksak da arabuluculuk yapılabilmesi için belirli bir noktada temaslarınızı devam etmesi gerekiyor
Birkaç ülkenin daha arabulucu olarak uğraşlarının olduğunu kaydeden Fidan bakanlık ve istihbarat kurumunun ağır temaslarının bulunduğunu söyledi
Fidan bölge ülkelerine yaptığı ziyaretlerde gündeme gelen hususların olduğunu bunların hayata geçene kadar muhakkak bir ölçü mahremiyet içinde gitmesi gerektiğini belirterek Türkiye’nin evvelki yıllarda yaptığı üzere arabuluculuk mevzularında saklılık prensibine her vakit için dikkat ettiğini aktardı
Garantörlük sorununa ait konuşan Fidan şunları kaydetti
Müslüman ülkelerin bu bahiste çok önemli hassasiyetleri var artık bölgede
üzerinde anlaşılmış bir barış yalnızca Filistinlilerle değil bu hususta
problemi sahiplenecek ve sahiplendiği soruna bir nevi garantör olacak
Taraflardan taraf olduğunun varılan mutabakata uymasını sağlayacak ve
kendisinin kendi halklarının da bu mutabakatın tarafı olduğu vurgusunu
devam ettirecek bir garantörlük sistemi Tıpkı biçimde İsrail tarafından
da işin içinde garantörlüğünün olması gerekiyor bu olmadığı takdirde 2
ülkenin 2 halkın bir ortaya gelip barış sağlama imkanı yok
Amerika’nın şartsız takviyesiyle İsrail süreksiz zaferleri çok elde etti lakin kalıcı
bir inançlı ve barış hiç elde edemedi her bir krizden bir evvelkinden
daha fazla vatandaşı ve askeri onun da ölüyor Bu şunu gösteriyor
giderek artan güvenlik sistemlerine yardımlara karşın geliştirilen
silah sistemlerine karşın üstün teknolojiye karşın aslında kalıcı bir
güvenlik yok kimin ne vakit saldıracağını bilemiyorsunuz Niçin Zira
başkasının toprağını işgal etmişsiniz bu sorunu çözmemişsiniz Sorun
şurada son yıllarda temel prestijiyle İsrail’in 2 devletli tahlili rafa
kaldırmış olması Filistinlilerin haklarını hiç umursamaması onun yerine
bölgedeki Arap ülkeleriyle Amerika’nın bilek bükmesiyle muahede
yapması Zannedildi ki bu vesileyle bu sorun unutulacak ve hiçbir şey
olmayacak Tam bilakis bu metodoloji son derece büyük bir yanlışlığa yol açtı ve İsrail’in kendisi için çok büyük sorunlu sonuçlar ortaya çıkardı
Fidan garantörlük konusunu bölge ülkelerinin sıkıntıyı etkin olarak sahiplenmesi olarak anlamak gerektiğini vurgulayarak bölge ülkelerinin Filistinlilerle birlikte elini taşın altına koyması gerektiğini aktardı Fidan Türkiye’nin bir mutabakata varılırsa bunun uygulanması için elinden geleni yapacağını belirtti
Uluslararası bir formül aramak gerekiyor
Türkiye’nin garantörlük konusunda önemli bir rol oynayabileceğini vurgulayan Fidan şu sözleri kullandı
Tarafların ve bölgedeki öteki dostlarımızın bunu uygun bulması durumunda biz bu hususta rol oynayabiliriz diye düşünüyorum İsrail’in tarafında da kimler garantör olacak kimler soruna girecek o da değerli tahminen Bu manada milletlerarası bir formül aramak gerekiyor Daima gündeme getirdiğimiz bu kriz varken muhataplarımızla da konuşurken bilhassa İsraillilere de söylüyoruz Amerikalılara da söylüyoruz Bu krizden sonra gidilecek 2 yol var birincisi ya arka arda gelecek daha büyük savaşlara gidilecek İkincisi büyük bir barış mutabakatına gidilip artık bu kriz sondur deyip barışla bu işin neticelenmesi İkinci yolun tercih edilmesi için biz uğraşlarımızı ortaya koyuyoruz Umarız bu davetimize kulak verilir
Fidan bölgedeki tansiyonlara ait Buradan barışa gitmezsek kalıcı bir barışı tercih etmezsek kalıcı bir savaş bölgede ve istikrarsızlık bizleri bekliyor Bu kimsenin tercih etmeyeceği bir senaryo diye düşünüyoruz dedi
Türkiye’nin yaklaşımlarının realiteyi gözettiğini kaydeden Fidan arabuluculuk bahislerinde birçok ülkenin Türkiye bize geldiği vakit hiçbir gündemi olmadan zihninin gerisinde bir şey olmadan geliyor diye düşündüklerini belirtti
Fidan bölgede uygun münasebetler ve ittifaklar için uygun dostların olması gerektiğini söyledi
Gazzelilere Elimizden gelen her şeyi yaptığımızı bilmelerini istiyorum
Dışişleri Bakanı Fidan Kahire’de düzenlenecek Filistin bahisli doruğa ait de şunları lisana getirdi
Umarım hakikaten çok olumlu şeyler çıkar Bunların başında birincisi ülkelerin genel kabul edilmiş doğruları kabul etmekle kalmayıp bunun hayata
geçmesi için somut ne tipten adımlar atarız konusunda bir mutabakat
içinde olmaları gerekiyor Herkes gözyaşı dursun siviller ölmesin
altyapı üstyapı yok edilmesin diyor lakin somut adım atmaya gelince
İsrail’i durduracak adımı hiç kimse atmıyor İsrail eleştirilerek bu
türden operasyonları yapmaya yıllardır alışkın bir ülke yani
Amerikalılar bile İsrail’i bilhassa Demokratlar biliyorsunuz
eleştiriyorlar Ancak ardına bir yaptırım koymadığınız vakit bu tipten tenkitlerin bir manası olmuyor
İlk başta bu kan kaybının durmasını gözyaşının durmasını istiyoruz lakin dediğim üzere yapısal dönüşüm sağlanamazsa İsrail siyaseti bakış açısında ve İsrail’i destekleyen başka ülkelerde uzun vadede bu kendini tekrar eden bir
hatanın içinde olmaya devam edecek yani tıpkı evvel olduğu üzere Bunu
görmek ve tahlil edebilmek için çok zeki olmaya gerek yok
Gazzeli kardeşlerime her şeyden evvel büyük bir sabır diliyorum ülkem ismine
devletim ismine halkım ismine Elimizden gelen her şeyi yaptığımızı
bilmelerini istiyorum İnşallah bu günler geçecek ve Türkiye onların
yanında olmaya devam edecek şu anda onların yanındayız
Haber Kaynağı Anadolu Ajansı AA
